Het lijkt wel of de mensen die succesvol hersteld zijn van een burn-out daarna happily ever after leven. Dit beeld wil ik graag wat nuanceren, omdat het niet helemaal strookt met de realiteit.
Grijze zone
Eerst en vooral is het herstel van een burn-out geen zwart-wit gegeven. Het is niet zo dat je de ene dag nog in de burn-out zit en de dag erna hersteld bent. En zelfs als je ‘officieel’ hersteld bent, blijft het een heel dunne lijn.
En het is ook niet omdat je mensen, zoals ikzelf, hoort zeggen dat ze dankbaar zijn voor hun burn-out, dat ze het niet liever anders hadden gezien. Een burn-out hakt je leven in een ‘voor’ en ‘na’. Er zijn bepaalde delen van jezelf, zoals je professionele rol (en in mijn geval ook een goedwerkend geheugen), waar je afscheid van hebt moeten nemen. Dit brengt verdriet en heimwee met zich mee. Je kunt het als een rouwproces beschouwen, waar helaas weinig aandacht voor is.
Kwetsbaar
Een burn-out maakt je leven er niet gemakkelijker op – intenser, bewuster en leerrijker – dat wel, maar gemakkelijker absoluut niet. De onbezorgdheid waarmee je voordien doorheen het leven ging is voorbij, een herval schuilt immers altijd om de hoek. Een periode van stress, hevige emoties en/of slaaptekort zorgt er razendsnel voor dat je weer op je tandvlees loopt of in het rood zit. Dit maakt je ontzettend kwetsbaar, terwijl je voorheen de wereld aankon. Het contrast met hoe je was voor je burn-out kan vaak niet groter zijn.
Het opbouwen van nieuwe reserves is een erg langzaam proces, wat om veel geduld met jezelf vraagt, geduld dat er niet altijd is. Dat mensen die gevoelig zijn voor burn-out de lat voor zichzelf erg hoog leggen, is dan ook geen geheim. In de post-burn-out-periode moet je jezelf echt opnieuw leren kennen en aanvaarden, wat de ene dag al eenvoudiger is dan de andere. En dan heb ik het nog niet eens over de invloed die dit heeft op de relaties met je dierbaren. Ook zij moeten een nieuw persoon leren kennen en aanvaarden. Dat lukt niet iedereen, je past immers niet meer in het standaard plaatje, waardoor je mensen verliest.
Onbegrip
Zodra je fysiek bent hersteld lijkt je omgeving immers te verwachten dat je weer helemaal de oude wordt en ook weer op de oude, door hen gekende, manieren zult reageren. Jij weet echter dat je die persoon niet meer bent en ook nooit meer zult worden. Dat je manier van in het leven staan voorgoed is veranderd. Je mag dan lichamelijk weer beter zijn, je bewustwordingsproces stopt niet. Integendeel, dat is nog maar net begonnen. Mensen waarmee je soms reeds jarenlang een goede band had, kunnen hierdoor plots als vreemden beginnen aanvoelen. Je lijkt elkaar – met de beste wil van de wereld – niet meer te begrijpen. Dit voor eenzaamheid kan zorgen, een danig onderschatte bron van emotionele stress.
Gevoeliger
Het blijft telkens opnieuw balans zoeken, telkens opnieuw je grenzen tegenkomen, tot vervelens toe. Bovendien ben je veel gevoeliger geworden door de burn-out, je zenuwstelsel heeft dan ook lange tijd onder hevige druk gestaan. Het valt op dat er veel mensen met burn-out ‘plots’ ontdekken dat ze ook hooggevoelig zijn, hier kun je je gerust de kip-of-het-eivraag bij stellen.
Ik maakte ooit de vergelijking tussen het krijgen van een burn-out en het krijgen van een reset, een reset naar je staat van puurheid. Zoals een laptop waarvan de inhoud van de harde schijf wordt gewist en de oorspronkelijke instellingen opnieuw worden ingesteld. Met als gevolg dat je veel sneller afgestraft wordt door je lichaam als je dingen doet die niet goed voor je zijn (van bepaalde voedingsmiddelen eten tot bepaalde mensen ontmoeten). Waarna er, alweer, gerecupereerd moet worden.
Zingevingsvragen
Een burn-out gaf je bovendien een pauze van de ratrace, een pauze die bij sommigen een aantal maanden en bij anderen een aantal jaren duurde. Door een time-out van de ratrace te krijgen, leer je er van op een afstand naar te kijken. Dan pas besef je ten volle hoe zinloos en absurd al dat racen tegen de klok en al dat ‘meer-sneller-beter’-gebeuren eigenlijk is. Er komt tijd en ruimte vrij om de waarden, regels en normen van de maatschappij eens grondig in vraag te stellen en je af te vragen waar we in godsnaam met zijn allen eigenlijk mee bezig zijn?!
Je merkt op dat het je steeds moeilijker valt om deel te nemen aan oppervlakkige conversaties of zinloze discussies, waar je je letterlijk door leeggezogen voelt worden, dat je geen zin meer hebt om andermans geconditioneerde versie van de waarheid te blijven bevestigen. Op dat moment heb je een keuze: of je gaat ertegen vechten, met het risico opnieuw op te branden. Of je creëert een nieuw perspectief op de realiteit, maakt je eigen definitie van ‘het echte leven’ en leeft het vervolgens voor.
Van overleven naar leven
Dat is wellicht de belangrijkste les die ik leerde van mijn burn-out en op het pad dat daarop volgde. Je hebt op elk moment de keuze tussen reactie of creatie. Twee woorden met evenveel letters, waarvan de uitvoering om evenveel energie vraagt. Als je op het leven reageert, dan ben je voor of tegen iets. Dan zie je de realiteit als iets dat je overkomt, waar je een slachtoffer van bent, waar je genoegen mee neemt of tegen protesteert. Wie creëert neemt het eigenaarschap van zijn leven op, timmert aan nieuwe wegen, zienswijzen en mogelijkheden en bouwt voor zichzelf – en bijgevolg ook voor anderen, we zijn immers allemaal met elkaar verbonden – een nieuwe werkelijkheid. Hier ligt het verschil tussen simpelweg overleven en voluit leven.
Dat laatste wens ik je van harte toe.
Boekentip van de redactie: Nooit meer de oude
Nooit meer de oude van Mieke Lannoey is een boek over het leven na een burn-out. Waar velen het herstel van een burn-out als het eindpunt beschouwen, is het in werkelijkheid slechts het begin. Het begin van een nieuwe manier van leven en werken, die begint met te aanvaarden dat je nooit meer de oude wordt. Ze neemt je mee op haar persoonlijke zoektocht om vanuit de kern te veranderen en inspireert je met haar visie op wat wil ontstaan: een nieuwe maatschappij!
Bestel nu jouw exemplaar in onze webshop Boekenwereld.com voor € 20,- met gratis verzending.
